Anonim mi Limited mi?

İsmail KÖKBULUT

Okurlarımızın en çok merak ettiği konulardan biri; anonim şirket mi yoksa limited şirket mi kurmanın daha avantajlı olduğu.

Gerek şirket kurarak ticari yaşama yeni girecek, gerekse öteden beri faaliyetini şahıs olarak yürüten ancak artık şirketleşmek isteyen vatandaşlarımıza yardımcı olma ümidi ile bugünkü yazımızı bu konuya ayırmak istiyoruz.

Ortak sayısı

Eski Ticaret Kanunu döneminde limited şirket en az 2, anonim şirket ise en az 5 kişi ile kurulabiliyordu. Bu durum da limited şirketi daha tercih edilir yapıyordu. Yeni TTK ile hem limited hem de anonim şirketler tek kişi ile kurulabiliyor. Ancak limited şirketlerde ortak sayısı 50'yi geçemiyor, anonim şirketlerde ise böyle bir sınırlama yok.

Sermaye ve pay senedi

Limited şirket kurmak için asgari 10 bin TL sermaye gerekirken, anonim şirketler için bu tutar 50 bin TL. Eski TTK döneminde yalnızca anonim şirketlerde pay senedi bastırılabiliyor iken artık hem limited hem de anonim şirketler pay senedi çıkarılabiliyor. Ancak limited şirketlerde hamiline pay senedi çıkarma imkanı yok.

Diğer taraftan belli bir ölçeğe gelen anonim şirketlerin halka açılması ve borç para bulabilmek için tahvil çıkarabilmesi mümkün; ancak limited şirketler için böyle bir imkan söz konusu değil.

Pay devri ve yönetim

Limited şirketlerde pay senedi devri için; pay devrine ilişkin yazılı sözleşmenin hazırlanması, bu sözleşmenin noterce onaylanması, pay devrinin şirket genel kurulunca tasdiki, ticaret siciline tescili, devrin şirket pay defterine kayıt edilmesi gerekmekte.

Anonim şirketlerde ise sermaye payının devri daha kolay. Ortak sahip olduğu hisseyi devretmek istediğinde ana sözleşmede aksine bir hüküm yoksa hisse devri sözleşmesi ile devredebiliyor. Noter huzurunda devir de şart değil.

Yönetim açısından ise; limited şirketlerde ortaklardan en az birinin müdür olması gerekirken; anonim şirketlerde böyle bir zorunluluk bulunmuyor.

SGK primleri yönünden 

Birçok kişi bu konudan haberdar değil ancak emekliler yönünden sermaye şirketlerine ortak olmanın bir riski var. Limited şirket ortağı olan emeklilerin aylıklarından sosyal güvenlik destekleme primi kesintisi yapılıyor. Anonim şirkete ortak olunması durumunda ise bu kesinti yok.

Bakanlık temsilcisi ve denetim

Limited şirketlerin genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisi bulundurma zorunluluğu bulunmuyor. Anonim şirket genel kurullarında ise alınacak kararların niteliğine göre bazı durumlarda bakanlık temsilcisi (hükümet komiseri) bulunması zorunlu.

Anonim ve limited şirketler arasındaki bir diğer farklılık ise denetim noktasında. Limited şirketler eğer bağımsız denetim kapsamına girmiyor ise bağımsız denetime tabi değil. Anonim şirketler ise her hal ve şartta denetime tabi.

Pay devirlerinde vergi var mı?

Okurlarımızın en çok merak ettiği konulardan biri de bu; yani, limited veya anonim şirket ortaklık paylarının devrinde vergi olup olmadığı hususu. Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80. maddesine göre; iki yıldan fazla süre ile elde tutulan hisse senetlerinin elde çıkarılmasında vergi yok; ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılması ise süre ile mukayyet olmaksızın vergiye tabi.

Buna göre 2 tam yıldan uzun süre ile elde tutulan anonim şirket pay senetlerinin elden çıkarılması durumunda vergi ödenmeyeceği kesin. Ancak aynı şeyi limited şirketler için söylemek zor. Zira her ne kadar yeni TTK'ya göre limited şirketler de pay senedi çıkarabiliyor olsa da, bu pay senetlerinin anonim şirket hisse senetleri ile aynı hukuki yapıda olup olmadığı hususu henüz netlik kazanmadı. Bu nedenle limited şirket ortaklık paylarının 2 yıl geçtikten sonra da elden çıkarılmasında vergi çıkabilir.

Ortakların kamu borçlarından sorumluluğu

Sermaye şirketlerinin 3. kişilere karşı sorumluluğu şirketin sermayesi ile sınırlı. Ancak bu durum limited şirketlerde kamu borçları açısından geçerli değil. Limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya kişisel mal varlıkları ile sorumlular.

Şirkette kanuni temsilci konumunda olmayan anonim şirket ortaklarının ise kamu borçları için ilave bir sorumlulukları söz konusu değil. Sermaye borcunu ödeyen ortağın, kamu borcu dahil hiçbir borç için ek sorumluluğu bulunmuyor.

Varlık barışına ilişkin hatırlatma 

Varlık barışından faydalanmak isteyenler için 31 Ekim 2013 tarihi son gün. Bu hafta perşembe günü sona erecek tarihi, varlık barışından faydalanmak isteyenlere tekrar hatırlatmakta fayda var. Bildirilen veya beyan edilen varlıkların ekim ayında getirilmesi zorunlu değil, kasım ayı sonuna kadar Türkiye'ye getirilmesi ya da banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekir. 

Kaynak; Bugün