İŞÇİ  SAYISINA  BAĞLI  OLARAK  GELEN  EK  YÜKLER

11 VE DAHA FAZLA İŞÇİ

11 ve daha fazla işçi çalıştıranlar Muhtasar Beyannamelerini her ay vererek ödeme yapmak zorundalar. Zirai alım satım yapanlar hariç 10 ve daha az işçi çalıştıranlar diledikleri takdirde üç ayda bir beyanname vererek ödeme yapabiliyorlar. (193 say. GVK mad.98) 

20 VE DAHA FAZLA İŞÇİ

20 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde, toplu işçi çıkarma hükümlerine uyulması gerekmektedir.

İş Kanunu 29.madde gereğince, İşyerinde çalışan işçi sayısı:

a)20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,

b)101 ile 300 işçi arasında ise, en az %10 oranında işçinin,

c)301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin

işine İş Kanunu 17 madde gereğince ( bildirimli fesih) ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır. Bu durumun en az 30 gün önceden bir yazı ile işyeri sendika temsilcisine, İş Kurumu’na, ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne bildirilmesi gerekir.

Kanunun 29 uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak işçi çıkaran işveren veya işveren vekiline işten çıkardığı her işçi için dörtyüzelli Türk Lirası idari para cezası(2012 yılında uygulanan tutardır)  verilir.

30 VE DAHA FAZLA İŞÇİ

İş Kanunu 18,19,20 ve 21. maddeleri gereğince 30 ve üstünde işçi çalıştırılan işyerlerinde çalışan işçiler en az 6 aylık kıdemi olmak şartıyla iş güvencesi kapsamına girmektedir.

İş veren kıdem, ihbar vs. tüm yasal haklarını ödeyerek iş akdini feshetse bile, işçiyi çıkarmak için geçerli bir sebep yoksa , işçi fesih tarihinden itibaren 30 gün içinde işe iade davası açabilir. Bu nedenle 30 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde iş akitleri feshedilirken geçerli bir sebep bulunmalı ve fesih mutlaka sebep belirtilerek yazılı olarak yapılmalıdır. Aksi halde işveren 4 aya kadar boşta geçen süre ücreti ve ayrıca 4-8 aylık tazminat ödemek zorunda kalmaktadır.

1-Özürlü ve eski hükümlü  çalıştırma yükümlülüğü:

İşverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde %3 özürlü, kamu işyerlerinde ise %4 özürlü ve %2 eski hükümlü işçiyi meslek,beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre  hesaplanır.

Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmelerine göre çalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür. İşyerinin işçisi iken sakatlananlara öncelik tanınır.

Eski düzenlemede özel sektör işyerleri için özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma yükümlülüğü varken, 1 Temmuz 2008 ‘de yürürlüğe giren düzenlemede özel sektör işyerlerinde %3 özürlü çalıştırma zorunluluğu vardır. Eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu sadece kamu işyerleri için korunmuştur. 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu Ek 1. madde B bendi gereğince  terör mağduru çalıştırma zorunluluğu da  sona erdirilmiştir.

İş Kanunu 30. maddesine aykırı olarak özürlü ve eski hükümlü çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her özürlü ve eski hükümlü ve çalıştırmadığı her ay için binyediyüz Türk Lirası idari para cezası( 2012 yılı için geçerli tutar) verilir. Kamu kuruluşları da bu para cezasından hiçbir şekilde muaf tutulamaz.( 4857 SY 101.md)

İş Kanunu 81.madde gereğince: 

İşverenler, devamlı olarak en az 50 işçi çalıştırdıkları işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi; iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi işçilerin ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla, işyerindeki işçi sayısı, işyerinin niteliği ve işin tehlike sınıf ve derecesine göre;

a)İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturmakla,

b)Bir veya birden fazla işyeri hekimi ile gereğinde diğer sağlık personelini görevlendirmekle,

c)Sanayiden sayılan işlerde iş güvenliği uzmanı olan bir veya birden fazla mühendis veya teknik elemanı görevlendirmekle yükümlüdür.

İşverenler, bu yükümlülüklerinin  tamamını veya bir kısmını, bünyesinde çalıştırdığı ve bu maddeye dayanılarak çıkarılacak yönetmelikte belirtilen vasıflara sahip personel ile yerine getirebileceği gibi, işletme dışında kurulu ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak da yerine getirebilir. Bu şekilde hizmet alınması işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.

İş Kanunu 80. maddesi gereğince,

Sanayiden sayılan, devamlı olarak en az 50 işçi çalıştıran ve 6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde her işveren bir iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurmakla yükümlüdür. İş sağlığı ve güvenliği kurullarının oluşumu, çalışma yöntemleri, ödev, yetki ve  yükümlülükleri yönetmelikte gösterilir.

İş Kanunu 80 ve 81. maddede sayılan bu yükümlülüklere uyulmaması halinde İş Kanunu 105 madde gereğince, 1.250,00’şer TL idari para cezası verilmesi söz konusudur.

100 VE DAHA FAZLA İŞÇİ

1-İşçi sayısı 100 ve daha fazla olan işyerlerinde  İş Kanunu 60. madde ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği 15. madde gereğince Yıllık İzin Kurulu oluşturulmalıdır.

Bu kurulda işvereni temsilen bir, işçileri temsilen 2 kişi bulunur ve işveren temsilcisi kurula başkanlık eder. Kurulun çalışma esasları, görevleri yönetmelikte gösterilmiştir.

İşçi sayısının belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki işçilerin toplamı dikkate alınır.( İş Kanunu 88, Yönetmelik 15.madde)

Yönetmelikte gösterilen şartlara ve usullere uymayan işveren veya işveren vekiline binikiyüzelli Türk Lirası ( 2012 ‘de) idari para cezası verilir.( 4857 SY 105.md)

1-Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150’den fazla kadın işçi çalıştıran işverenler, 0-6 yaş çocuklar için  bakım yurdu(kreş) açmak zorundadır. Yurt içinde anaokulu açılması da zorunludur.

İşverenler, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüğünü,  Yönetmelikte öngörülen nitelikleri taşıyan yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler.

İşçi sayısının belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki işçilerin toplamı dikkate alınır.( İş Kanunu 88, Yönetmelik 15.madde)

Yönetmelikte gösterilen şartlara ve usullere uymayan işveren veya işveren vekiline binikiyüzelli Türk Lirası ( 2012 ‘de) idari para cezası verilir.( 4857 SY 105.md)

2-150 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde, işçiler tüketim kooperatifi(kantin) kurmak isterse işveren yer tahsisi yapabilir.( İş Kanunu 115.madde)

AV. ESMA GÜLBENK

Bu makale siteye eklendiği 19-03-2013 tarihinden beri 1188 kez okunmuştur.

gulbenkmusavirlik.com